بررسی پلتفرم های آنلاین اجاره خودرو
بررسی پلتفرم های آنلاین اجاره خودرو ایران
در این مقاله ضمن بررسی مدل ارائه خدمت کارنت و رقبا در بازار اجاره خودرو ایران، به مزایا و چالش های هر مدل پرداخته می شود.
پیش گفتار
اجاره خودرو در ایران سال هاست که به صورت سنتی رایج است و سهم عمده این بازار با شرکت های اجاره خودرو و اشخاص حقیقی می باشد. در دهه اخیر به واسطه تجارت و بازاریابی دیجیتال بر بستر اینترنت، شرکت های بزرگ اجاره خودرو سنتی اقدام به معرفی کسب و کار و ناوگان خودرویی و لیست قیمت خودرو ها کردند ولی همچنان سیستم رزرواسیون به صورت تماس تلفنی و یا درخواست اینترنتی بابت موجودی و قیمت خودرو در یک بازه مشخص زمانی است. با این وجود در 3 سال اخیر، پلتفرم هایی با فرآیند رزرواسیون آنلاین نظیر ناواران، رنتیفا و سپریس شروع به فعالیت و ارائه خدمت نمودند که در این مقاله بیشتر به مدل کسب و کار مشابه این پلتفرم ها پرداخته می شود.
فعالیت یوروپکار در ایران
در اواسط دهه 80 شمسی برای اولین بار یوروپکار شاید با پیشفرض رشد بازار اجاره خودرو در اروپا پا به عرصه اجاره آنلاین گذاشت اما خلا قوانین مالی و حقوقی و همچنین تفاوت در فرهنگ های رفتاری و اقتصادی ایران با اروپا سب شد که آنچه که قابل انتظار یوروپکار بود از اندازه بازار حاصل نشود. با وجود این یوروپکار همچنان نمایندگی هایی در کلانشهر های ایران به خصوص فرودگاه ها دارد و همچنان بازار اجاره خودرو در ایران را رصد می نماید. همچنین بر روی پلتفرم سوئیچ ایران نیز به عنوان نمایندگی سرمایه گذاری کرد اما عدم تناسب مدل کسب و کار این پلتفرم با قوانین و فرهنگ فعلی حاکم بر بازار اجاره خودرو ایران، این پلتفرم را نیز بعد از سال ها فعالیت ناکام گذاشت. به صورتی که امروزه فعالان سنتی و مدرن بازار اجاره خودرو در ایران اسمی از سوئیچ ایران نشنیده اند و بواسطه فعالیت کم این پلتفرم در حال حاضر هم در جستجو های گوگل در رتبه مناسبی قرار ندارد.
نبود قوانین همسو با رواج اجاره و اشتراک خودرو در ایران و مشکلات و نواقص مالی-اعتباری و حقوقی در ایران سبب شده است که پلتفرم های آنلاین با سابقه چند ساله تاسیس هم همچنان نتوانند سهم قابل توجهی از بازار اجاره خودرو ایران را تصاحب کنند و همچنان بخش اعظمی از این بازار از آن شرکت های اجاره خودرو سنتی است. به عنوان مثال از معضلات این روزها پررنگ تر شدن بحث پوشش و حجاب زنان در معابر عمومی و حتی در حین رانندگی است. بدین صورت که اگر خانمی خودرویی را اجاره نماید و در حین رانندگی پوششی بر روی سر نداشته باشد؛ به حکم امنیت اخلاقی تشکیل پرونده و خودرو توقیف می شود. مسئله ای که علاوه بر خواب خودرو و ضرر و زیان مالی، وقت بسیاری از مالکان شرکت ها و مردم برای حضور و ترخیص خودرو در دادگاه ها و شوراهای حل اختلاف می گیرد. همینطور با توجه به سرمایه ای بودن خودرو در ایران و هزینه های بالا خسارت، برای ضمانت اجاره خودرو، نیاز به چک صیادی به مبلغ ارزش تقریبی خودرو و همچنین ودیعه نقدی می باشد. همین امر سد محکمی برای بخش قابل توجهی از مشتریان بالقوه اجاره خودرو در ایران می باشد و همین تراکنش های مالی، مشکلات حقوقی ناشی از اختلاف در تسویه حساب را به همراه دارد.
البته با پیشرفت علم داده و ارائه راهکار های الکترونیکی بر بستر اینترنت نظیر چک صیادی، سفته الکترونیکی، شبکه های اعتبارسنجی و همچنین با تصویب قوانین جدید حاکمیتی متناسب با اشتراک و اجاره خودرو، امید است که بخش عمده ای از این مشکلات مرتفع گردد. در این بین هر کدام از پلتفرم های آنلاین که بتوانند برای این چالش ها پاسخ مناسب تری داشته باشند؛ قطعا سهم بیشتری از بازار اجاره و اشتراک خودرو در ایران را کسب خواهند کرد. در ادامه به صورت مختصر به بررسی مدل کسب و کار و نقاط ضعف و قوت کارنت و رقبا می پردازیم.
سپریس به سبک پلتفرم های اجاره خودرو خارجی از کشور به گونه ای طراحی شده است اجاره دهنده و اجاره گیرنده مردم هستند و مزیت این مدل در این است که مشکل کمتری در سیاست گذاری های مالی و حقوقی دارد و عیب اصلی این است که مردم عادی اطلاعات کمتری در حوزه مسائل حقوقی و مالی دارند و این مسئله سبب میشود درگیری بیشتری برای مردم به عنوان کاربر نهایی و سپریس به عنوان پلتفرم واسط اجاره بوجود آید.
مدل کسب و کار ناواران به صورت یک شرکت مستقل با ناوگان اختصاصی است. این مدل حاشیه سود بالا و انضباط در فرآیند خدمات رسانی و کاهش درگیری های حقوقی- مالی را به همراه دارد ولی از طرفی پوشش بازاری به وسعت ایران، ناواران را ناچار به انتخاب 2 راه می کند؛ 1. همکاری با سایر شرکا تجاری 2.ادامه مسیر به همین روش و کاهش ناوگان و پایین بودن تنوع خودرویی بواسطه هزینه بر بودن افزودن خودروی جدید و متفاوت
مدل کسب و کار | مزایا و معایب
رنتیفا از این جهت که شرکت های اجاره خودرو سنتی در کنار مردم عادی جزو شرکای تجاری رنتیفا هستند؛ بیشترین شباهت به کارنت را دارد. با این تفاوت که فرآیند رزرواسیون مشابه سپریس، نیازمند تائید اجاره دهنده می باشد. همچنین رنتیفا شرکت ها و خودرو ها را بر اساس کد معرفی می کند که این مسئله مزیتی برای شرکت های خرد و چالشی برای برندینگ شرکت های متوسط و بزرگ به حساب می آید. رنتیفا بیشتر بر بازار امارات و ترکیه و در ایران بر روی تهران و کیش متمرکز است.
و اما کارنت، شرکت های اجاره خودرو سنتی را به عنوان شرکای تجاری خود انتخاب کرده است و میکوشد با لیست کردن ناوگان خودرویی این شرکت ها و ایجاد امکانات و مزایای مدیریتی برای آنان، ضمن دیجیتال سازی کسب و کار سنتی بخش عمده ای از بازار اجاره خودرو ایران، در این سهم شریک باشد. از مزایا می توان به تنوع بالای خودرو در سراسر ایران و همچنین کاهش ریسک درگیر شدن در مسائل حقوقی و همچنین کاهش هزینه های تمام شده رزرواسیون و از چالش های کسب و کار می توان به تغییر در نگرش شرکت های اجاره خودرو سنتی به دیجیتال سازی کسب و کارشان اشاره کرد.